Indwara ALS ni iki? Ibimenyetso nibikorwa

Indwara ALS ni iki? Ibimenyetso nibikorwa
Amyotrophique latal sclerose, cyangwa ALS, ni itsinda ridasanzwe ryindwara zifata ubwonko zituruka cyane cyane ku kwangirika kwingirabuzimafatizo zishinzwe kugenzura imitsi ku bushake. Imitsi yubushake ishinzwe kugenda nko guhekenya, kugenda no kuvuga.

Indwara ALS ni iki?

Amyotrophique latal sclerose, cyangwa ALS, ni itsinda ridasanzwe ryindwara zifata ubwonko zituruka cyane cyane ku kwangirika kwingirabuzimafatizo zishinzwe kugenzura imitsi ku bushake. Imitsi yubushake ishinzwe kugenda nko guhekenya, kugenda no kuvuga. ALS indwara iratera imbere kandi ibimenyetso bikunda kwiyongera mugihe runaka. Uyu munsi, nta buryo bwo kuvura bwo guhagarika iterambere rya ALS cyangwa gutanga umuti wuzuye, ariko ubushakashatsi kuriyi ngingo burakomeza.

Ni ibihe bimenyetso bya ALS?

Ibimenyetso byambere bya ALS bigaragarira muburyo butandukanye kubarwayi batandukanye. Mugihe umuntu umwe ashobora kugira ikibazo cyo gufata ikaramu cyangwa ikawa, undi muntu ashobora kugira ikibazo cyo kuvuga. ALS nindwara isanzwe itera imbere buhoro buhoro.

Igipimo cyiterambere cyindwara kiratandukanye cyane kubarwayi nabarwayi. Nubwo impuzandengo yo kubaho kubarwayi ba ALS ari imyaka 3 kugeza kuri 5, abarwayi benshi barashobora kubaho imyaka 10 cyangwa irenga.

Ibimenyetso bikunze kugaragara muri ALS ni:

  • Gutsitara mugihe ugenda,
  • Ingorane zo gutwara ibintu,
  • Kutavuga,
  • Kumira ibibazo,
  • Kubabara no gukomera mu mitsi,
  • Ingorane zo kugumisha umutwe neza zirashobora gutondekwa kuburyo bukurikira.

ALS irashobora kubanza gufata ukuboko kumwe gusa. Cyangwa urashobora kugira ikibazo nukuguru kumwe gusa, bikagorana kugenda kumurongo ugororotse. Igihe kirenze, imitsi hafi ya yose ugenzura yibasiwe nindwara. Ibice bimwe, nkumutima nimitsi yuruhago, bikomeza kuba byiza rwose.

Uko ALS ikomera, imitsi myinshi itangira kwerekana ibimenyetso byindwara. Ibindi bimenyetso byateye imbere byindwara harimo:

  • Intege nke cyane mumitsi,
  • Kugabanuka kwimitsi,
  • Hariho ibimenyetso nko kwiyongera guhekenya no kumira ibibazo.

Ni izihe mpamvu zitera ALS?

Iyi ndwara yarazwe nababyeyi ku bantu 5 kugeza ku 10%, mu gihe mu zindi nta mpamvu izwi ishobora kuboneka. Impamvu zishoboka muri iri tsinda ryabarwayi:

Guhindura ihindagurika . Imihindagurikire itandukanye ya genetike irashobora kuganisha ku kuragwa ALS, itera ibimenyetso bisa nkuburyo butari umurage.

Uburinganire bwimiti . Ubwiyongere bwa glutamate, buboneka mu bwonko nimikorere yo gutwara ubutumwa bwa shimi, byagaragaye mubantu bafite ALS. Ubushakashatsi bwerekanye ko glutamate irenze itera kwangiza ingirabuzimafatizo.

Kurwanya ubudahangarwa bwumubiri . Rimwe na rimwe, ubudahangarwa bwumuntu bushobora kwibasira ingirabuzimafatizo zumubiri zisanzwe, biganisha ku rupfu rwuturemangingo.

Kwiyegeranya bidasanzwe kwa poroteyine . Imiterere idasanzwe ya poroteyine zimwe na zimwe mu ngirabuzimafatizo zigenda zegeranya buhoro buhoro kandi zangiza ingirabuzimafatizo.


Nigute ALS isuzumwa?

Indwara iragoye kuyisuzuma hakiri kare; kubera ko ibimenyetso bishobora kwigana izindi ndwara zifata ubwonko. Ibizamini bimwe byakoreshejwe kugirango hirindwe ibindi bintu:

  • Electromyogramu (EMG)
  • Kwiga imitsi
  • Magnetic resonance imaging (MRI)
  • Kwipimisha amaraso ninkari
  • Gutobora Lumbar (inzira yo kuvana amazi mu mugongo winjiza urushinge mu rukenyerero)
  • Imitsi biopsy

Nubuhe buryo bwo kuvura ALS?

Ubuvuzi ntibushobora gukosora ibyangijwe nindwara; ariko irashobora kudindiza iterambere ryibimenyetso, ikarinda ingorane, kandi bigatuma umurwayi yoroherwa kandi yigenga. Ibi birashobora kongera ubuzima bwawe no kuzamura imibereho yawe. Uburyo nkimiti itandukanye, kuvura umubiri no gusubiza mu buzima busanzwe, kuvura imvugo, inyongeramusaruro, kuvura imitekerereze nimibereho bifashishwa mu kuvura.

Hariho ibiyobyabwenge bibiri bitandukanye, Riluzole na Edaravone, byemejwe na FDA kuvura ALS. Riluzole idindiza iterambere ryindwara mubantu bamwe. Igera kuri izi ngaruka kugabanya urwego rwintumwa yimiti yitwa glutamate, ikunze kuboneka murwego rwo hejuru mubwonko bwabantu bafite ALS. Riluzole numuti ufashwe kumunwa muburyo bwibinini. Edaravone ihabwa umurwayi imitsi kandi ishobora gutera ingaruka zikomeye. Usibye iyi miti yombi, umuganga wawe arashobora gusaba imiti itandukanye kugirango igabanye ibimenyetso nko kurwara imitsi, kuribwa mu nda, umunaniro, amacandwe menshi, ibibazo byo gusinzira, no kwiheba.